بررسی عوامل موثر در انتخاب رشته در گفتگویی با خانم دکتر میترا ضرابی …

گفتگویی با خانم دکتر میترا ضرابی

بررسی عوامل موثر در انتخاب رشته جهت ادامه تحصیل در رشته ی حقوق

باسمه تعالی

به دلیل حجم گسترده ای از مطالب درسی ، تنوع کتب و جزوات درسی ، اکثر دانشجویان در خصوص منابع مطمئن جهت ادامه تحصیل در مراحل بالاتر و یا آزمونهای مختلف اعم از وکالت ، سر دفتری ، قضاوت ، اطلاعات کافی و دسته بندی شده ای ندارند و مشکل دیگر اینکه مشاوره تحصیلی برای انتخاب رشته در کارشناسی ارشد یا ندارند و یا از آن استفاده نمیکنند . در اینجا ابتدا میخواهم حوزه های بحث را مشخص کنم ، سپس به مرور،  قسمتی از آن را اینجا و قسمتی دیگر را در نوبت بعدی بررسی نمایم.

ما با دو بحث مهم رو به رو هستیم:

اول : انتخاب رشته جهت ادامه تحصیل

دوم : منابع درسی جهت ادامه تحصیل در رشته های مختلف کارشناسی ارشد حقوق

در این نوبت به بحث انتخاب رشته جهت ادامه تحصیل میپردازیم.

ابتدا لازم به بررسی این نکته است که چرا ادامه تحصیل می دهیم؟

گسترش دانشگاه ها، کثرت تعداد فارغ التحصیلان در رشته حقوق در مقطع کارشناسی حقوق ، باعث شده تا تعداد بالایی از فارغ التحصیلان در این مقطع به عرصه ی فعالیت حقوقی راه یابند که بعضا در آزمون وکالت یا سایر مشاغل پذیرفته میشوند ، اما در میان ایشان اشخاصی که در مقاطع تحصیلی بالاتر به ادامه تحصیل میپردازند موفق تر و یا به عبارت دیگر متخصص تر میشوند ؛ البته به شرط اینکه ادامه تحصیل ایشان از نوع صرفا جمع آوری مدرک نباشد.

قاعدتا انگیزه ی دانشجویان و فارغ التحصیلان در ادامه تحصیل حقوق در شاخه های مختلف ، پیدا کردن تخصص و مهارت در یکی از شاخه های این علم است به نحوی که غالبا فعالیت های شغلی خود را نیز معطوف به شاخه تحصیلی خود میکنند. بنابر این یک انتخاب رشته مناسب در ادامه تحصیل بسیار موثر در زمینه کاری هم است.نگاه ما به فعالیت شغلیمان نباید ایده آل گرایانه باشد ، بلکه باید با واقع نگری به آینده شغلی خود روبه رو شویم. اگر واقعا فعالیت حقوقی را به عنوان شغل انتخاب می کنیم ، باید بدانیم که با دنیای بسیار وسیع و پر از رقیبی رو به رو خواهیم شد که تنها حربه ها و سلاح های تفوق ما بر دیگر رقبا و پیروزیمان در این رقابت ، امتیازاتی است که به واسطه ی ادامه تحصیل، شرکت در دوره های تخصصی و میزان مهارت و تبحر در زبان خارجی است.

در خصوص انتخاب رشته جهت اخذ کارشناسی ارشد در رشته ی حقوق عوامل متعددی دخیل هستند از جمله  قوت شخص در کلیه ی دروس خاص که مورد نیاز ادامه تحصیل در رشته ی مورد نظر در مقطع کارشناسی ارشد است. برای مثال قوت شخص در دروس مدنی، تجارت می تواند عامل مناسبی جهت گرایش به حقوق خصوصی و تجارت بین الملل باشد. اما این عامل به تنهایی کافی نیست زیرا  تسلط دانشجو یا فارغ التحصیل حقوق به زبان خارجی (برای مثال انگلیسی یا فرانسه) یکی از عوامل به جد موثر در میزان موفقیت شخص در کنکورهای کارشناسی ارشد محسوب می شود. طبیعی است که اگر دروس متون حقوقی و زبان عمومی شما ضعیف است، انتخاب رشته حقوق بین الملل در کارشناسی ارشد ریسک است چون زبان عمومی و متون حقوقی عامل بسیار تعیین کننده ای درین گرایش است به حدی که از رشته های زبان انگلیسی و فرانسه، دانشجویان و فارغ التحصیلان این رشته ها، شانس زیادی در قبول شدن در کارشناسی ارشد حقوق بین الملل دارند چون دروس متون حقوقی و زبان عمومی را در حد بالایی پاسخ میدهند. در رشته هایی چون حقوق جزا و حقوق عمومی، دروس متون حقوقی موثر است اما واقعا نه به اندازه ی تاثیری که در گرایش حقوق بین الملل دارد. بنابراین شخصی که احساس ضعف در دروس متون حقوقی میکند یا باید ضعفش را جبران کند و یا ریسک شرکت در کنکور حقوق بین الملل و تجارت بین الملل را بپذیرد؛ که اولی موکد است.

عامل دیگری که در انتخاب رشته اهمیت دارد، میزان انگیزه ی شخص در ادامه تحصیل است. اگر شما به فکر کارشناسی ارشد و بعدا دکتری هستید، بهتر است در رشته ای ادامه تحصیل دهید که امکان پذیرش آن در دکتری فراهم است.{البته اگر میخواهید در ایران ادامه تحصیل دهید} برای مثال در رشته ی حقوق تجارت بین الملل فعلا تا مقطع کارشناسی ارشد است و امکان ادامه تحصیل در مقطع دکتری آن هنوز در دانشگاه های ایران فراهم نیست؛ بنابراین در صورت انتخاب این رشته، باید بدانیم که امکان ادامه تحصیل در مقطع دکتری آن فعلا مفقود است مگر اینکه در رشته های حقوق خصوصی و یا حقوق بین الملل آزمون دکتری دهیم که خود مستلزم مطالعه دروس اختصاصی این رشته هاست.در حالی که از ابتدا می توانیم در آزمون ارشد حقوق خصوصی و یا حقوق بین الملل شرکت کرده و تز ارشد و دکتری خود را در زمینه تجارت بین الملل انتخاب کنیم به طوری که مطالعات تخصصی خود را معطوف به این حوزه ی خاص از رشته ی حقوق نمائیم. بنابراین در انتخاب رشته باید به سهولت یا صعوبت ادامه تحصیل در مقطع دکتری در ایران نیز توجه داشته باشیم.

در مورد گرایش حقوق عمومی نیز نکته ی مهم به نظرم میرسد که لازم است آنرا بازگو کنم. غالب دانشجویان انگیزه ای جهت ادامه تحصیل در رشته ی حقوق عمومی ندارند و بعضا میگویند این رشته حاوی درس هایی است که به زعم ایشان جذابیت کمتری دارد و یا از نظر آینده ی کاری، مطلوب نیست. حال آنکه این تصور بسیار اشتباه است. در رشته ی حقوق عمومی، دروسی تدریس می شود که اهمیت بنیادین در تقویت فهم و درک ما از علم حقوق دارد؛ همچون دروس حقوق اساسی، فلسفه ی حقوق و تاریخ علم حقوق که متاسفانه در دوره ی کارشناسی مفصلا به آنها پرداخته نمی شود ویا چون بعضا از دروس اختیاری محسوب میشوند، اصلا در دانشگاه ارائه نمی شوند.

از نظر آینده ی شغلی نیز، اتفاقا به دلیل اینکه عده ی قلیلی از دانشجویان به سراغ این رشته میروند، تعداد متخصص در رشته ی حقوق عمومی کمتر از سایر گرایشات حقوقی بوده و هم از نظر استاد مسلط به این رشته در دانشگاه ها با کمبود مواجهیم و هم از نظر محقق و پژوهشگر، جای خالی در این رشته بسیار محسوس است.بنابراین امکان جذب اساتید هیات علمی در این رشته در دانشگاه ها بسیار بالاتر است چون دروسی از قبیل حقوق اساسی، کار و اداری از جمله دروس اجباری بوده و اشخاص متخصص در زمینه حقوق عمومی باید این دروس را تدریس کنند؛ لذا هر دانشگاه حقوقی به اساتید متخصص در زمینه حقوق عمومی نیاز دارد.

در گفتگوی بعدی به ذکر منابع پیشنهادی جهت ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد حقوق خواهیم پرداخت. نکته ی نهایی اینکه در انتخاب رشته جهت کارشناسی ارشد لطفا به موارد ذیل توجه کنید:

۱-      قوت در دروس مرتبط با رشته ی انتخابی.

۲-      تسلط بر متون حقوقی و زبان عمومی.

۳-      توجه به اینکه کدام رشته اشباع شده و کدام رشته همچنان به متخصص نیاز دارد.

۴-      توجه به اینکه پذیرش در کدام رشته آسانتر از بقیه است.

۵-      سعی کنید فقط یک رشته را انتخاب نکنید؛ چون ریسک قبولی در آن بالاتر میرود مثلا اگر گرایش حقوق تجارت بین الملل را انتخاب میکنید، میتوانید با پاسخ دادن به دروس آئین دادرسی مدنی و متون فقه، در رشته حقوق خصوصی هم شرکت و گزینش شوید.

به امید موفقیت همه  دوستان خوبم